4x M.2 SSD’s + 4x SODIMM. | De ZBook Fury 16 G9 is het eerste 16-inch mobiele werkstation in de Fury-serie. Hoewel hij is uitgerust met tal van functies en zelfs per-toets RGB-verlichting, schieten de algehele prestaties net een beetje tekort.
De ZBook Fury serie bevat HP’s best presterende mobiele werkstations, in tegenstelling tot de mid-range ZBook Studio serie en ultradunne ZBook Firefly serie . Ons apparaat is een high-end configuratie van de Fury 16 G9 met de 12e generatie Alder Lake-H Core i9-12950HX CPU, RTX A5500 Ampere GPU, 64 GB RAM en een 3840 x 2400 IPS-scherm en kost iets meer dan $4000 USD. Configureerbare opties zijn enorm met LTE, 5G en zelfs OLED-panelen zoals hier vermeldt . Merk op dat de ZBook Fury G10 met nieuwere 13e generatie Intel-opties ook beschikbaar is, maar de behuizing blijft identiek aan onze Fury G9. Alternatieven voor de ZBook Fury 16 G9 zijn andere vlaggenschip 16-inch mobiele werkstations zoals de Dell Precision 7670 , MSI CreatorPro Z16P , Asus ProArt StudioBook 16 of Lenovo ThinkPad P16 G1 . Meer HP beoordelingen: Het chassis bestaat uit dezelfde aluminiumlegering waar ZBook-eigenaars al bekend mee zijn. Draaien, kromtrekken en kraken zijn minimaal en vergelijkbaar met de Precision 7670 voor een sterke eerste indruk en geen problematische gebieden. Buiging is het meest merkbaar wanneer je druk uitoefent op het midden van de buitenklep waar het “Z” logo zich bevindt, maar dit is geen reden voor langdurige problemen. De HP is merkbaar lichter dan zowel de ThinkPad P16 G1 en Precision 7670, ook al hebben ze allemaal dezelfde CPU en GPU opties. Dit gaat echter ten koste van de prestaties, zoals onze benchmark vergelijkingen hieronder zullen laten zien. Voor iets draagbaarders kunnen gebruikers de veel dunnere ZBook Firefly 16 G9 of ZBook Studio 16 G9 overwegen. De onderste rand van de Fury G9 is verrassend smal voor een workstation, wat ertoe bijdraagt dat het model korter is dan de meeste andere 16-inch alternatieven. Onze HP heeft alle poorten van de Precision 7670, maar met een geïntegreerde mini-DisplayPort in plaats van een derde USB-C poort. In feite is dit een van de weinige mobiele werkstations met een mini-DisplayPort optie. De twee USB-C poorten hadden beter gepositioneerd kunnen worden, omdat ze erg dicht op elkaar zitten naast de poort van de AC-adapter. Het aansluiten van bepaalde adapters of kabels op de ene poort kan bijvoorbeeld de toegang tot de andere twee poorten blokkeren. De overdrachtsnelheden bereiken een maximum van ongeveer 80 MB/s met onze PNY EliteX-PRO60 testkaart, hoewel de kaart overdrachtsnelheden tot 280 MB/s aankan. Ter vergelijking: de geïntegreerde SD-lezer op de Precision 7670 is meer dan 2x sneller. Gebruikers die vertrouwen op SD-kaarten voor video- en bestandsoverdracht kunnen in dit opzicht teleurgesteld worden door de Fury 16 G9. Ons Windows 10-toestel wordt geleverd met de Intel AX211 voor Wi-Fi 6E en Bluetooth 5.2 connectiviteit. Helaas is Wi-Fi 6E uitgeschakeld onder Windows 10 omdat Microsoft het (idioot genoeg) exclusief heeft gemaakt voor Windows 11. Je zult dus met Windows 11 moeten configureren als je wilt profiteren van de voordelen van 6 GHz Wi-Fi. Voor de rest hebben we geen prestatieproblemen ondervonden toen we gekoppeld waren aan ons normale Wi-Fi 6 netwerk. De ZBook Fury 16 G9 heeft de 5 MP webcam geërfd van de nieuwste Spectre en EliteBook-modellen. De beeldkwaliteit is scherper dan op de meeste andere laptops waar 1 MP en 2 MP sensoren nog steeds gebruikelijk zijn, waaronder op de concurrerende ThinkPad P16 en Precision 7670. Een schuifsluiter en IR-sensor zijn inbegrepen voor respectievelijk privacy en Hello ondersteuning. Het onderste paneel is “gereedschapsloos” in die zin dat het er gemakkelijk af te schuiven is zonder gereedschap. Helaas is er nog steeds een schroevendraaier nodig omdat de opslagbays en SODIMM-sleuven worden beschermd door aluminium platen. Het model ondersteunt tot 4x M.2 2280 SSD’s en 4x DDR5 RAM modules, wat meer is dan wat de Precision 7670 en ThinkPad P16 kunnen bieden. Er zitten geen extra’s in de verpakking behalve de gebruikelijke AC-adapter en papierwerk. Een beperkte garantie van drie jaar is standaard bij aankoop in de VS. De HP Spectre, EliteBook en ZBook families hebben allemaal een aantal van de beste toetsenborden in hun respectievelijke categorieën als het gaat om feedback en aanslag. De toetsen op de Fury 16 G9 zijn stevig voor een bevredigende type-ervaring. Het geluid is echter luider dan op de ThinkPad P16 G1 of Precision 7670, vooral wanneer je op de spatiebalk of Enter toets drukt. Typisten die de voorkeur geven aan stillere toetsen kunnen het ZBook-toetsenbord eerst uitproberen voordat ze zich vastleggen. Opvallende kenmerken van het ZBook-toetsenbord zijn de RGB-achtergrondverlichting per toets en de enkele programmeerbare/aanpasbare toets. De meeste andere werkstations hebben nog geen vergelijkbare extra functies. Het touchpad is een van de beste die we hebben gebruikt op een laptop, of het nu een werkstation is of niet. Niet alleen is het groter (12,4 x 8,3 cm) dan de touchpads op de ThinkPad P16 G1 (11,5 x 6,9 cm) of Precision 7670 (11,5 x 8 cm), maar de glijeigenschappen zijn soepel voor betrouwbare cursorbesturing bij elke snelheid. Ondertussen hebben de speciale muisknoppen een grotere bewegingsvrijheid dan op de meeste andere laptops, terwijl ze een bevredigende klik behouden wanneer ze worden ingedrukt. Ter vergelijking, op de Precision 7670 ontbreken speciale muisknoppen ten gunste van een clickpad-oplossing. HP gebruikt dezelfde BOE-paneelopties voor veel van zijn 16-inch laptops. De ZBook Studio 16 G9 maakt bijvoorbeeld gebruik van hetzelfde 16:10 4K-paneel als onze ZBook Fury 16 G9, zoals blijkt uit de vergelijkbare kenmerken in de tabel hieronder. Ons specifieke 4K IPS-paneel is een high-end oplossing met brede P3-kleuren en goede zwart-wit en grijs-grijs responstijden die geschikt zijn voor zowel contentcreatie als gamingtoepassingen. De matte overlay is echter niet zo scherp als een glanzend alternatief en de contrastverhouding is beperkt tot slechts ~1000:1. Gelukkig biedt HP een OLED-optie. Gelukkig biedt HP een OLED optie om deze twee tekortkomingen direct aan te pakken. Het scherm is kant-en-klaar gekalibreerd volgens de P3-standaard met gemiddelde grijswaarden en kleuren DeltaE-waarden van respectievelijk slechts 1,0 en 2,26. De zichtbaarheid buiten is fatsoenlijk in de schaduw en vergelijkbaar met veel Ultrabooks voor consumenten, aangezien 400 nits een veelgebruikt doel is. HP biedt een veel helderdere 1000-nits optie als zichtbaarheid buitenshuis een prioriteit is, maar de panelen zijn voorlopig beperkt tot IPS en een resolutie van slechts 1920 x 1200. Het is de moeite waard om op te merken dat Display Power Savings standaard is ingeschakeld, wat betekent dat de maximale helderheid van het scherm met maar liefst 80 nits daalt als het op de batterij werkt. Om dit te voorkomen, start je Intel Graphics Command Center en ga je naar de submenu’s System en Power om Display Power Savings uit te schakelen. We hebben ons apparaat ingesteld op de modus Prestaties voordat we de onderstaande benchmarks uitvoerden. HP heeft geen extra energieprofielen naast de standaard Windows profielen en geavanceerde functies zoals Optimus 2.0 of MUX worden niet ondersteund. Het wordt aanbevolen dat gebruikers bekend raken met MyHP en Z Light Space voor respectievelijk HP-specifieke software-updates en RGB-toetsenbordinstellingen. De 12e generatie Core i9-12950HX was een van de snelste mobiele CPU’s met zowel vPro- als ECC-ondersteuning tot de introductie van de 13e generatie Core i9-13950HX . De Fury 16 G10 is sinds kort verkrijgbaar als 13e generatie optie. De processor in onze HP presteert ongeveer 5 procent ondermaats in vergelijking met de gemiddelde laptop in onze database die is uitgerust met dezelfde Core i9-12950HX CPU. Wat nog erger is, is dat de CPU scherper gas geeft wanneer deze langdurig wordt belast. Bij het uitvoeren van CineBench R15 xT in een loop, bijvoorbeeld, daalden de prestaties met ongeveer 20 procent na de 7e of 8e loop. De ThinkPad P16 G1 ondervindt een lagere mate van CPU throttling, zoals blijkt uit onze onderstaande vergelijkingsgrafiek. Downgraden naar de Core i7-12850HX configuratie vanuit onze Core i9-12950HX zal naar verwachting zowel single- als multi-thread prestaties met ongeveer 15 tot 20 procent beïnvloeden. De PCMark-resultaten zijn vergelijkbaar met zowel de Dell Precision 7670 als de Lenovo ThinkPad P16 G1. Let op het aanzienlijke voordeel ten opzichte van de kleinere ZBook Firefly 16 G9 in de subtest voor het maken van digitale content dankzij de snellere RTX A5500 GPU in onze Fury 16 G9. LatencyMon onthult DPC-problemen bij het openen van meerdere browsertabbladen van onze startpagina. het afspelen van 4K-video’s met 60 FPS is verder perfect met nul dropped frames tijdens het testen. Onze testunit wordt geleverd met dezelfde 1 TB Micron 3400 MTFDKBA1T0TFH SSD zoals gevonden op de Lenovo ThinkPad X1 Extreme G5 . Helaas lijkt de SSD in onze HP te lijden aan grote prestatieproblemen, zoals blijkt uit de vergelijkingsgrafiek hieronder. Wanneer DiskSpd in een lus werd uitgevoerd, daalde de overdrachtsnelheid af en toe van 6500 MB/s naar slechts 1700 MB/s, terwijl dezelfde schijf in de Lenovo onbeperkt op 6500 MB/s bleef draaien. Dit suggereert dat de Fury 16 problemen kan hebben met het koelen van de SSD’s. De resultaten verbeterden niet, zelfs niet na meerdere hertests. De RTX A5500 in onze HP streeft naar een TGP van 100 W vergeleken met 130 W en 135 W op de ThinkPad P16 G1 en Precision 7670 respectievelijk. De grafische prestaties zouden dus iets langzamer moeten zijn op de HP, ook al gebruiken alle drie de systemen dezelfde RTX A5500 GPU. de resultaten van 3DMark en SpecViewPerf bevestigen dit, want onze HP ligt in sommige gevallen tot 15 procent achter op de modellen van Dell en Lenovo. Het is natuurlijk nog steeds een erg snel workstation, maar het is niet de snelste optie die er is. Downgraden naar de RTX A3000 configuratie van onze topklasse RTX A5500 zal de grafische prestaties naar verwachting met 20 tot 30 procent verminderen. Hoewel het geen gaming GPU is, is de RTX A5500 meer dan geschikt om de nieuwste titels op hoge resoluties en instellingen te spelen. Gebruikers kunnen verwachten dat de gamingprestaties op hetzelfde niveau liggen als de mobiele GeForce RTX 4070 . Het geluid van de ventilator is stil als er weinig belasting is. Het schommelt tussen 29 dB(A) en 35 dB(A) tijdens lage tot gemiddelde belastingen, wat in de meeste kantooromgevingen net hoorbaar is. Bij zwaardere belastingen, zoals games, kan het maximale ventilatorgeluid net onder de 50 dB(A) liggen, wat dicht in de buurt komt van wat we hebben gemeten op de ThinkPad P16 G1 of Precision 7670. Desalniettemin is de ThinkPad P16 G1 in staat om stiller te blijven gedurende langere perioden. Bij het uitvoeren van 3DMark 06 bijvoorbeeld, bereikte het ventilatorgeluid op onze HP een piek van 36 dB(A) tegen het einde van de eerste benchmarkscène, vergeleken met slechts 29 dB(A) op de Lenovo. De oppervlaktetemperaturen zijn warmer in het midden van het toetsenbord, waar ze kunnen oplopen tot meer dan 36 C bij extreme verwerkingsbelastingen. De temperatuurontwikkeling is symmetrischer dan op de Precision 7670 of ThinkPad P16, maar het touchpad en de palmsteunen kunnen warmer worden dan we zouden willen. Bij veeleisende belastingen kan het touchpad op de HP bijvoorbeeld meer dan 35 C bereiken, vergeleken met 30 C of lager op de eerder genoemde Lenovo en Dell alternatieven. Bij het uitvoeren van Prime95 om de CPU te belasten, piekten de kloksnelheden en stroomopname op het bord naar respectievelijk 3,1 GHz en 96 W, wat slechts een paar minuten duurde of totdat de kerntemperatuur 89 C bereikte. Daarna daalde de CPU verder voordat hij zich stabiliseerde op 2,4 GHz, 76 C en 71 W. Deze test herhalen op de ThinkPad P16 G1 met exact dezelfde Core i9-12950HX CPU zou resulteren in een hogere stabiele kloksnelheid (3,0 GHz) en opgenomen vermogen (81 W) ten koste van een veel hogere kerntemperatuur (100 C). HP stelt zich in dit opzicht terughoudender op, wat overeenkomt met onze CineBench resultaten hierboven. Het draaien van Witcher 3 om een hoge grafische belasting weer te geven, resulteert in een stabiele GPU kloksnelheid, temperatuur en stroomverbruik van respectievelijk 1297 MHz, 70 C en 92 W. Het herhalen van deze test op de ThinkPad P16 G1 zou resulteren in hogere stabiele waarden over de hele linie van 1477 MHz, 78 C en 129 W. De GPU-geheugenklok zou ook hoger zijn op de ThinkPad. Werken op batterijvoeding beperkt de prestaties, zelfs in het profiel Prestaties. Een Fire Strike test op batterijen zou Physics en Graphics scores opleveren van respectievelijk 22837 en 5625 punten, vergeleken met 30270 en 25713 punten op netstroom. Het stroomverbruik is over de hele linie relatief hoog. Stationair draaien op de desktop bijvoorbeeld, verbruikt iets meer dan 19 W, zelfs met het Power Saver-profiel en de minimale helderheidsinstelling, vergeleken met respectievelijk 7 W of 16 W op de ThinkPad P16 G1 of Precision 7670. Het uitvoeren van meer veeleisende belastingen zoals Witcher 3 zou 189 W of bijna 30 W meer verbruiken dan op de Precision 7670, ook al biedt de Dell iets snellere grafische prestaties. We zijn in staat om een tijdelijke maximale stroomopname van 224 W te registreren van de middelgrote (~18 x 8,9 x 2,7 cm) 230 W AC adapter wanneer de CPU en GPU elk op 100 procent gebruik zitten. Het opladen zou dus tot een kruipsnelheid vertragen als dergelijke hoge belastingen tegelijkertijd werden uitgevoerd. Het herhalen van deze test op de Precision 7670 of ThinkPad P16 G1 zou resulteren in veel hogere tijdelijke stroomverbruikniveaus van rond de 300 W elk, omdat ze beide hogere TGP/TDP doelen en dus hogere Turbo Boost plafonds hebben. De WLAN-looptijd van 6 uur is vergelijkbaar met de ZBook Studio 16 G9 en de ThinkPad P16 G1, maar is ruim een uur langer dan de Precision 7670. De dunnere ZBook Firefly 16 G9 gaat bijna twee keer zo lang mee omdat deze een langzamere Core U-serie CPU gebruikt. Het opladen van de 95 Wh batterij van leeg naar vol gaat snel, in iets meer dan een uur met de meegeleverde AC-adapter. Het systeem kan ook worden opgeladen via USB-C adapters van derden, maar compatibiliteit is niet gegarandeerd voor kleinere capaciteiten. Als je bijvoorbeeld onze 65 W USB-C adapter op de Fury 16 G9 zou aansluiten, zou er een Windows pop-up verschijnen met de melding dat er onvoldoende stroom is om op te laden. Aan de andere kant zou onze 130 W USB-C AC-adapter het systeem zonder problemen opladen. De prestaties zijn minder als er via USB-C wordt opgeladen, zoals te verwachten was. Vreemd genoeg was de batterijlevensduur bij stationair draaien op Power Saver en de laagste helderheidsinstelling korter dan onze Balanced WLAN-instellingen, zelfs na meerdere hertests. Dit is waarschijnlijk een bug in het model die wijst op slecht beheer van bronnen op de achtergrond of buggy CPU toestanden gerelateerd aan de instellingen van het Windows energieprofiel. De ZBook Fury 16 G9 biedt functies die niet beschikbaar zijn op de meeste andere mobiele werkstations. Het superheldere 1000-nit paneel, optionele OLED, per-toets RGB-verlichting, speciale programmeerbare toets en ondersteuning voor maximaal 4x SSD’s en 4x SODIMM-modules zijn allemaal functies die liefhebbers kunnen waarderen. Ondertussen zijn het comfortabele toetsenbord en touchpad iets waarvan we zouden willen dat andere fabrikanten het kunnen evenaren. Het belangrijkste nadeel waardoor de ZBook Fury 16 G9 niet direct een aanrader is, is de snellere prestatie in vergelijking met de Lenovo ThinkPad P16 G1 of Dell Precision 7670 . Het is waar dat de HP 4x interne schijven kan ondersteunen, maar de prestaties van deze schijven hebben de neiging om te haperen wanneer ze onder druk komen te staan. Het is ook teleurstellend dat de RTX A5500 streeft naar een TGP van slechts 100 W, terwijl de eerder genoemde Lenovo en Dell modellen elk streven naar ~130 W voor snellere prestaties. Zelfs de CPU presteert iets ondermaats in vergelijking met andere modellen met dezelfde processoroptie. De HP ZBook Fury 16 G9 is lichter en heeft meer mogelijkheden dan veel andere 16-inch werkstations. De prestaties lijden echter lichtjes onder de lagere TGP- en TDP-doelstellingen en de ontoereikende SSD-koeling. Als de bovenstaande extra functies je niet interesseren, dan kun je de prestaties beter maximaliseren met de ThinkPad P16 G1 of Precision 7670. Als je het echter niet erg vindt om wat prestaties in te leveren voor deze functies, dan kan de lichtere HP Fury het overwegen waard zijn. HP levert zijn ZBook Fury 16 G9 nu vanaf 1490 USD voor de basisconfiguratie tot meer dan 4000 USD voor onze reviewconfiguratie. De Fury 16 G10 is ook verkrijgbaar.