Zelfstandigen die eigenhandig voor hun oude dag willen sparen, krijgen het alleen maar lastiger, ziet Stephan van Duin. De nieuwe pensioenwet gaat er komen. Het is eigenlijk nog niet bekend hoe het precies ingekleed wordt, of de IT-systemen het wel gaan redden, en of we eigenlijk wel goed hebben nagedacht over de risico’s, maar de wet is erdoor. Nu maar hopen dat er niet een nieuwe toeslagenaffaire uitrolt. Maar dat lezen we dan over vijftien jaar wel in deze krant. Het meest schrijnende is wel dat dit nieuwe stelsel het resultaat is van langdurig neoliberaal gedram; zorg er zelf maar voor, met je eigen potje dat zogenaamd in jouw eigen controle is. Solidariteit is uit de tijd. Nu gaat dat tegen mijn eigen gevoel voor rechtvaardigheid in, maar vooruit: als iedereen hier democratisch voor kiest dan ga ik daarin mee. Maar in dat geval vraag ik me wel af: waarom mag ik het dan niet helemáál zelf weten? Want met de huidige politieke kortzichtigheid, met banken die eenzijdig de rente verhogen en – laat ik ze het voordeel van de twijfel geven – blunderende pensioenfondsen, wíl ik helemaal geen pensioenpotje bij de overheid. Niet individueel én niet collectief. Waarom mag ik niet kiezen voor het laten uitkeren van mijn pensioen? Ik ben het grootste deel van mijn werkende leven zelfstandige, en werk sinds enkele jaren parttime bij een organisatie. Daar bouw ik onvrijwillig pensioen op bij een groot fonds. Ik vertrouw die fondsen sinds de bankencrisis voor geen cent meer, en ik kan geen invloed uitoefenen op de dubieuze investeringspraktijken. Ik heb geen keus. Op dit moment ga ik er dus maar van uit dat ik van mijn pensioenfonds niets hoef te verwachten, en dat mijn pensioen bestaat uit een beetje AOW en wat ik als zelfstandige opzij heb gezet. Maar helaas zijn er voor zelfstandigen en ondernemers weinig rendabele opties om geld opzij te zetten. Tenminste, als je zelf controle wilt houden over je vermogen en geen bank wilt gebruiken. Dan kom je vanzelf bij een concrete investering uit. Nu hebben weinig mensen de ruimte voor een verzameling klassieke auto’s en is beleggen in kunst te onvoorspelbaar, dus een investering betekent in de praktijk al gauw vastgoed. Prima, daar kan ik mee leven. Echter, nu ik voor mijn zelfstandige pensioen inderdaad een oplossing heb gezocht in de vorm van een verhuurhuis, wordt ook dát straks schier onmogelijk gemaakt. De aanstaande nieuwe belastingen hangen als een zwaard van Damocles boven de huizenmarkt. Het is al even onduidelijk wat die nieuwe belastingen worden als de pensioenwet zelf. Wat we wel lijken te weten is dat die heffingen geen enkel onderscheid gaan maken tussen iemand met één of twee verhuurhuizen als pensioenpot, en de huisjesmelkers à la Bernhard jr. en Van Haga die er tientallen hebben. Een onbegrijpelijke keuze die de middenklasse verder in het nauw drijft. Het is óók een onbegrijpelijke keuze voor dat neoliberale zoek-het-zelf-maar-uit kabinet. Want als we dan toch in een tijd leven waarin ‘we’ collectief geen collectief meer willen zijn, laat het me dan ook écht zelf uitzoeken. Maak in het nieuwe pensioenstelsel ruimte voor mensen die hun pensioen liever zelf beheren. Laat mijn werkgever mijn pensioen uitkeren, en maak het mensen met één extra huis niet zo lastig. Dan kan ik prima voor mijzelf zorgen, en maak ik verder ook geen kosten voor de bureaucratie. Het kan toch niet zo zijn dat ik, en de groeiende groep zelfstandigen, straks weer op de oude sok aangewezen zijn als de meest aantrekkelijke optie om een oudedagsvoorziening op te bouwen? Stephan van Duin is werkzaam in de wetenschapscommunicatie, onder meer voor The Online Scientist Na vijftien jaar felle discussie en debat is de nieuwe pensioenwet aangenomen door de Eerste Kamer. Maar minister Carola Schouten heeft de komende jaren nog genoeg werk te verrichten. De nieuwe pensioenwet is door de Eerste Kamer en gaat vanaf 1 juli 2023 voor tien miljoen Nederlanders in. Wat betekent de wet concreet voor jong én oud? Lees hier wat wij er in december over schreven.