Onzekerheid wacht voor Erik ten Hag bij Manchester United

Het eerste seizoen van coach Erik ten Hag bij Manchester United zit erop. Zonder overname kan zijn fundament snel wegzakken.
Met een zwarte rugzak met zijn initialen op het stof gestikt, beende Erik ten Hag door de catacomben van Wembley richting de spelersbus. Zijn gesloten blik en gespannen kaakspieren na de nederlaag in de finale om de FA Cup tegen stadsgenoot Manchester City (2-1) verraadden frustratie. Niemand kon in het hoofd kijken van de Nederlander, maar zijn gedachten lieten zich raden. Na een krachtig eerste seizoen wacht onzekerheid. Een halfuur eerder zochten Avram en Joel Glazer in de buik van het nationale stadion van Engeland de uitgang op. De Amerikaanse eigenaren van Manchester United negeerden de gereedstaande cameraploegen met dédain. Op vragen over de staat van de overname van de club weigerden ze tekst en uitleg te geven. Een antwoord had ook Ten Hag duidelijkheid kunnen geven. Hij tast net zo in het duister als de media en de aanhang. Zolang de familie uit Florida blijft talmen met de verkoop van de aandelen, zit Ten Hag klem. Deadlines verschuiven zonder motivering, terwijl de opening van de transfermarkt nadert. Bank Raine Group uit New York laat de Britse tycoon Jim Ratcliffe en sjeik Jassim bin Hamad al-Thani uit Qatar ongelimiteerd tegen elkaar opbieden om een van hen de vraagprijs van boven de zeven miljard te laten betalen. Sjeik Jassim wil alle aandelen opkopen, de schuld van ongeveer 600 miljoen euro overnemen, stadion Old Trafford laten renoveren en flink investeren in de selectie. De voorkeur van de Glazers lijkt niettemin uit te gaan naar Ratcliffe. De baas van het petrochemische concern Ineos zou het pakket van vier van de zes Glazers willen overnemen, maar dat van de broers Joel en Avram (20 procent) onberoerd laten. In dit schimmenspel kan Ten Hag niet voortvarend werken aan de sportieve toekomst van Manchester United. De Glazers stellen hem na het debacle van de Super League, een gesloten competitie voor de allerrijkste clubs in Europa, een relatief marginaal budget ter beschikking. Met de oprichting van dat afgeschoten project dachten ze de winstgroei te kunnen blijven opschroeven. Zonder dat vooruitzicht worden de gaten louter gestopt. Deze achtergrond maakt de verrichtingen van Ten Hag op het veld uitzonderlijk. Toen hij vorig jaar april een contract tekende, verkeerde de club in een permanente staat van chaos. Drie trainers in een seizoen passeerden de revue, de één nog gefrustreerder over de situatie dan de ander. Interim-manager Ralf Rangnick raadde de directie een ‘openhartoperatie’ aan om het uit het lood geslagen team uit het slop te trekken. Spelers als Paul Pogba en Anthony Martial deden niet eens een poging om hun desinteresse te verbergen. Onvrede in de kleedkamer vertaalde zich in onsamenhangend voetbal. En met Cristiano Ronaldo, even invloedrijk als commercieel interessant, ging het voor Ten Hag al snel mis . De Portugees zocht vrijwel onmiddellijk de confrontatie. Noodgedwongen door de afwezigheid van een technisch directeur met visie, leunde Ten Hag vooral op zijn eigen netwerk om het team te verfrissen. Lisandro Martínez en Antony kwamen over uit Amsterdam, Tyrell Malacia werd gekocht van Feyenoord. Tussendoor overreedde hij de Braziliaan Casemiro om Real Madrid te verlaten. De middenvelder, onder de indruk van de tactische bagage van Ten Hag, excelleerde dit seizoen bij United. Ten Hag faam als ‘voetballersfluisteraar’ imponeerde zijn aanvankelijke critici. In sneltreinvaart praatte hij vrijwel afgeschreven voetballers naar nieuwe hoogten. Spits Marcus Rashford, een gevoelsmens, toonde zijn talent met dertig doelpunten. Luke Shaw, door José Mourinho in zijn periode op Old Trafford betiteld als een onbenul, veranderde in een multifunctionele verdediger van wereldniveau. De Portugese middenvelder Bruno Fernandes schitterde als vanouds. Ten Hag toonde zich een strateeg. In de wetenschap dat zijn opgedofte team in hem vertrouwde, nam hij net voor het WK in Qatar afscheid van Ronaldo. De vijfvoudig winnaar van de Gouden Bal gaf een interview aan voormalig tabloidhoofdredacteur Piers Morgan, waarin hij aangaf geen respect voor Ten Hag te hebben. De aanvaller, die niet meer op een basisplaats kon rekenen, viel in zijn eigen zwaard. Ronaldo kreeg weliswaar deels zijn zin – een vrije transfer naar Saoedi-Arabië – maar het imago van Ten Hag verbeterde juist. Hij won de League Cup, de eerste trofee in zes jaar, schakelde FC Barcelona uit in de Europa League en bleef in het spoor van het (toen nog) ongenaakbare Arsenal en Manchester City in de competitie. Ten Hag groeide in zijn rol. Van een schuchtere prater veranderde hij gaandeweg in een zelfverzekerde ‘manager’, zonder zijn karakter te verloochenen. De meest uitgesproken analytici, onder wie ex-spelers als Gary Neville en Rio Ferdinand, slikten hun woorden in. Vergeten werd zijn denigrerende bijnaam ‘Erik Ten Games’, toen kranten na nederlagen in de eerste twee comepetitieduels zinspeelden op een vroegtijdig ontslag. Het publiek in Manchester omarmde Ten Hag. De fans zien in hem de waardige opvolger van Alex Ferguson (sinds 2013 met pensioen), iets wat Louis van Gaal nooit lukte. Ten Hag wordt gezien als een visionair. Dat zijn voorkomen – intelligent, ijzerenheinig en trots zonder een zweem van arrogantie – aansluit bij het zelfbeeld van vergroot zijn populariteit. Het veiligstellen van deelname aan de Champions League met een kwalitatief krappe selectie, geldt zonder meer als zijn voornaamste wapenfeit. Het mislopen van de FA Cup tegen wat hij zelf ‘het beste team ter wereld’ noemde, kan hem niet kwalijk worden genomen. Om het (enorme) gat te dichten met Manchester City heeft Ten Hag spitsen, een middenvelder, een keeper en een centrale verdediger nodig van topniveau. In stond enkele weken geleden een waarschuwing voor de Glazers. Iemand van het kaliber van Ten Hag accepteert volgens de columnisten geen stilstand. Clubs als Real Madrid zouden hem zonder harde toezeggingen kunnen weglokken, als hij de eer al niet aan zichzelf houdt. Wie Ten Hag in gedachten verzonken op Wembley voorbij zag schieten, voelde zijn ergernis. Om nieuwe horizonten te kunnen openen, moet hij wachten op het besluit van kille heren in pak.