Het is vandaag dag 469 van de oorlog in Oekraïne. Volg het laatste nieuws over de oorlog in dit liveblog.
De Oekraïense regering heeft de internationale gemeenschap om hulp gevraagd bij de rampenbestrijding na de verwoesting van de Kachovka-dam, eerder deze week. President Volodimir Zelenski heeft de situatie aan de telefoon besproken met de Franse president Emmanuel Macron. Die zegt ‘de komende uren’ hulp te sturen. Premier Denys Sjmyhal deed een oproep aan internationale organisaties om bij te springen. ‘De Russische bezetter probeert niet eens om deze mensen te helpen, ze laten ze gewoon wegteren’, zegt premier Sjmyhal in een filmpje op Telegram. ‘Internationale humanitaire organisaties, namens de Oekraïense overheid vraag ik u met klem: kom onmiddellijk in actie.’ Hij hoopt dat onder meer de Verenigde Naties en het Rode Kruis zullen bijspringen met evacuaties in de door Rusland bezette gebieden in Cherson. Na haar vriend Roman Protasevitsj heeft ook de Russische Sofia Sapega gratie gekregen. Zij zaten samen in het Ryanair-toestel dat in mei 2021 tijdens een vlucht van Griekenland naar Litouwen in Belarus aan de grond werd gezet. Volgens het staatspersbureau BELTA heeft president Aleksandr Loekasjenko gratie verleend en is zij overgedragen aan Rusland. De Belarussische journalist Protasevitsj heeft geregeld kritisch geschreven over Loekasjenko, vooral via oppositiekanaal Nexta. Hij leefde noodgedwongen in ballingschap en kon alleen aangehouden worden na de gedwongen landing van het vliegtuig. Zowel hij als Sapega werd daarna veroordeeld tot een jarenlange gevangenisstraf. Sapega kreeg zes jaar voor het verspreiden van haatdragende teksten via sociale media. De Russische president Vladimir Poetin ziet de vernietiging van de Kachovka-dam in Oekraïne als een ‘barbaarse daad die heeft geleid tot een ecologische en humanitaire catastrofe’. Dat zei hij volgens het Kremlin in een telefoongesprek met de Turkse president Recep Tayyip Erdogan. Het is Poetins eerste publieke reactie op de damdoorbraak van dinsdag. Erdogans kantoor maakte eerder op woensdag bekend dat hij had gebeld met Poetin en de Oekraïense president Volodimir Zelenski. De pas herkozen president van Turkije stelde in de twee gesprekken de oprichting voor van een internationale onderzoekscommissie. Die zou moeten bestaan uit deskundigen van zowel Rusland als Oekraïne, evenals vertegenwoordigers van de internationale gemeenschap, waaronder Turkije, en de Verenigde Naties. In tegenstelling tot eerder werd gesteld door Rusland, is het tegenoffensief van Oekraïne nog niet begonnen. Dat zegt Oleksiy Danilov, secretaris van de Nationale Veiligheids- en Defensieraad van Oekraïne. ‘Het is allemaal niet waar.’ Russische overheidsbeambten stelden eerder deze week dat Oekraïne was gestart met het tegenoffensief. Volgens Danilov is dat niet waar en zal ‘iedereen het weten en zien als we het tegenoffensief beginnen’. Maar het besluit om te beginnen, Duitsland loopt zich warm voor Air Defender 23, de grootste luchtoefening in de geschiedenis van de NAVO die boven het Duitse luchtruim zal worden gehouden. Volgens functionarissen is de simulatie bedoeld als training én om indruk te maken op bondgenoten en potentiële tegenstanders zoals Rusland. Tijdens Air Defender 23, die volgende week maandag begint, zullen zo’n 250 vliegtuigen uit 25 landen op . Alleen al vanuit de VS zullen zo’n 2.000 man van de US Air National Guard en ongeveer 100 vliegtuigen deelnemen aan de trainingsmanoeuvres. Het Russische ministerie van Defensie zei woensdag dat Oekraïense saboteurs maandag in de regio Charkiv een deel van de Togliatti-Odesa ammoniakpijpleiding, die meststoffen van Rusland naar Oekraïne transporteert, hadden opgeblazen. Dat meldt The Guardian. Oekraïne heeft in een dag tijd rondom Bachmoet tussen de 200 en 1100 meter aan terrein gewonnen, zegt de Oekraïense viceminister van Defensie. ‘Onze troepen zijn veranderd van een verdedigende naar een aanvallende aanpak richting Bachmoet’, zei zij op Telegram. De geclaimde terreinwinst is niet onafhankelijk te verifiëren. Zowel de Oekraïense autoriteiten als de baas van de Russische Wagner-groep stelden eerder deze maand al dat de Oekraïners steeds meer terrein winnen rondom Bachmoet. Wagner-baas Prigozjin zegt zijn troepen rondom de Oost-Oekraïense stad zo goed als volledig teruggetrokken te hebben. Kyiv spreekt al maanden van een grootschalig offensief om terrein van Rusland terug te winnen. De Russische minister van Defensie Sergei Sjojgoe heeft militaire aannemer Almaz-Antey opdracht gegeven om sneller nieuwe productiefaciliteiten te starten voor de productie van luchtverdedigingssystemen. Dat meldt The Guardian op basis van berichtgeving door Sjojgoes ministerie. Almaz-Antey maakt luchtverdedigingsraketsystemen zoals de S-300 en S-400 die worden gebruikt om vliegtuigen en ballistische en kruisraketten neer te schieten. ‘De producten die door Almaz-Antey Corporation worden gemaakt zijn veelgevraagd en tonen een hoge efficiëntie in het speciale militaire operatiegebied’, aldus Sjojgoe tijdens een bezoek aan een van de fabrieken van het bedrijf. Ruim een dag nadat de Kachovka-stuwdam werd vernietigd en een enorme watermassa losbrak, is het nog altijd onduidelijk wat er nou precies is gebeurd. Het gevolg is echter wel duidelijk. Tientallen dorpen en steden zijn overstroomd en ook de grote stad Cherson moet dealen met het water. Maar over de oorzaak van de doorbraak van de dam gaan verschillende verhalen rond. Volgens de Oekraïense staatsomroep Suspilne blijft het water de oblast Cherson binnenstromen. De intensiteit van de overstroming neemt af, maar in de komende 20 uur zal het waterpeil naar verwachting nog een meter stijgen. In Nikopol, Dnjepropetrovsk oblast, kondigden de autoriteiten een strikt waterbesparingsbeleid aan. Inwoners worden aangespoord om voorraden aan te leggen, extra drinkwater moet naar supermarkten worden gebracht. Het Russische persbureau Tass meldt dat de Russische bezettingstroepen in de regio Cherson ’40 tijdelijke opvangcentra’ hebben opgezet. Naar verluidt bevinden zich daar 345 mensen. Het citeert ook het Russische ministerie van Noodsituaties dat claimt dat een groep van 350 reddingswerkers klaar staat om aan het werk te gaan in de regio Cherson. De beweringen konden niet onafhankelijk geverifieerd worden Hulpverleners op de door Oekraïne gecontroleerde rechteroever van de rivier hebben gemeld dat ze onder vuur moeten werken. ‘Het grootste probleem op dit moment is niet het water. Het zijn de Russen aan de andere kant van de rivier die ons nu beschieten met artillerie’, zei Andrew Negrych, die gisteren de hulpverlening coördineerde voor een Amerikaanse liefdadigheidsinstelling, Global Empowerment Mission. Reuters meldde gisterenavond vier artilleriebeschietingen in de buurt van een woonwijk waar burgers aan het evacueren waren. Minstens zeven mensen worden vermist na de ontploffing van de dam, zo citeerde Tass, het Russische staatspersbureau, woensdag de in Moskou aangestelde burgemeester van de stad Nova Kachovka. Na de verwoesting van de dam in de Oekraïense Dnipro-rivier zijn ten minste zeven mensen vermist geraakt. Dat zegt de door Rusland geïnstalleerde burgemeester van Nova Kachovka, de plaats bij de stuwdam. Een groot deel van die stad kwam dinsdag onder water te staan door de damdoorbraak. Het waterpeil in Nova Kachovka is volgens de Russische autoriteiten inmiddels weer aan het zakken. Maar dat is slechts het begin van het overstromingsgebied. Zowel de Oekraïners als de Russen evacueren burgers aan de oever die ze in handen hebben. De Oekraïense autoriteiten verwachten dat het water in sommige delen woensdag nog een meter stijgt. Russische media leggen de schuld van het verwoesten van de Kachovka-dam gisteren volledig bij Oekraïne en het Westen. Volgens Rusland-correspondent is vrijwel nergens iets anders te horen dan het Kremlin-geluid en haalt het merendeel van de Russen hier zijn informatie vandaan. Bosman volgt dagelijks de Russische media en ziet overwegend pro-Kremlin-verhalen de revue passeren. Zo vertelde de Russische minister van Defensie Sjojgoe dat Oekraïne de dam heeft opgeblazen om een Russische aanval op Cherson te verhinderen. Een eigenaardig argument, vindt Bosman, de Russen zijn er in november immers juist weggetrokken. In Oekraïne gaat woensdagochtend de evacuatie door van mensen uit de gebieden die overstroomd zijn na de verwoesting van de Kachovka-stuwdam een dag eerder. Volgens de Oekraïense president Volodymyr Zelenski worden bijna tachtig nederzettingen door het water bedreigd. Ook stroomt een enorme olievlek door de rivier de Dnjepr richting de Zwarte Zee. In een videoboodschap die in de nacht van dinsdag op woensdag werd gepubliceerd, zegt Zelenski dat het om minstens 150 ton olie gaat, maar dat dat veel meer kan worden. ‘We kunnen nu nog niet voorspellen hoeveel van de chemicaliën, kunstmest en olieproducten die opgeslagen liggen in de overstroomde gebieden uiteindelijk in de rivieren en de zee terechtkomen’, aldus Zelenski. De Oekraïense president Zelenski heeft naar eigen zeggen ‘een serieus, krachtig’ aanbod ontvangen van leiders van landen die bereid zijn om Kiev te voorzien van F-16 gevechtsvliegtuigen. Hij wacht op definitieve overeenkomsten met belangrijke bondgenoten. ‘Onze partners weten hoeveel vliegtuigen we nodig hebben’, zei Zelenski in een verklaring op zijn website. ‘Ik heb al begrip gekregen voor het aantal van sommige van onze Europese partners (…). Het is een serieus, krachtig aanbod.’ Kiev wacht nu op een definitieve overeenkomst met zijn bondgenoten, waaronder ‘een gezamenlijke overeenkomst met de Verenigde Staten’, zei Zelenski. Rusland en Oekraïne hebben op een speciale zitting van de VN-Veiligheidsraad opnieuw elkaar de schuld gegeven van de verwoesting van de Kachovka-stuwdam. De Veiligheidsraad kwam dinsdagavond op verzoek van Rusland bijeen om over de kwestie te praten. De raad hoorde de verschillende partijen, zonder een conclusie te trekken. De Russische permanente vertegenwoordiger bij de Veiligheidsraad, Vasili Nebenzja, zei dat Oekraïne de dam mogelijk heeft opgeblazen om de inwoners van het door Rusland ingelijfde schiereiland de Krim te straffen, meldt het Russische staatspersbureau TASS. De Krim is voor zijn watervoorziening afhankelijk van een kanaal dat van het stuwmeer naar het schiereiland loopt. Dat kanaal loopt nu gevaar om droog te vallen. Nebenzja suggereerde volgens het persbureau ook dat het eigenlijke doel van Oekraïne was om ‘een provocatie uit te voeren tegen de kerncentrale in Zaporizja’. Die kerncentrale, die Rusland in het begin van de oorlog veroverde, is voor zijn koelwater afhankelijk van het stuwmeer. De verwoeste stuwdam in Oekraïne vormt op korte termijn geen veiligheidsrisico’s voor de kerncentrale van Zaporizja, stelt het Internationaal Atoomenergieagentschap (IAEA). De nucleaire faciliteit haalt koelwater uit het stuwmeer achter de dam, maar beschikt volgens directeur-generaal Rafael Grossi nog over back-upopties om veilig te opereren. Het waterpeil in het stuwmeer is nog niet zodanig gedaald dat er geen water meer uit kan worden gehaald voor de kerncentrale. Wanneer dat punt wel wordt bereikt, is niet duidelijk. Het gaat volgens het IAEA mogelijk om een kwestie van dagen. De organisatie bevestigt dat het koelwaterreservoir volledig gevuld is, nadat Oekraïne dat eerder had verklaard. Er is genoeg water voor een aantal maanden. Daarnaast kan volgens de VN-waakhond gebruik worden gemaakt van bijvoorbeeld het watersysteem van de nabijgelegen stad Enerhodar en mobiele pompen. Ook zou de brandweer water kunnen brengen. Het IAEA zegt dat het door de kerncentrale op de hoogte is gesteld van de invoering van maatregelen om het watergebruik te beperken. Er zou alleen nog water worden gebruikt als dat noodzakelijk is voor de veiligheid, bijvoorbeeld voor het koelen van de reactoren.