Historie van 20 december

In Vandaag de Dag kunt u belangrijke, fijne, droevige, bijzondere of andersoortige gebeurtenissen vinden die op 20 december hebben plaatsgevonden.

1780: Engeland verklaart de Republiek der Nederlanden de oorlog

Omdat op 20 december 1780 Engeland aan Nederland de oorlog verklaart, raakt de Nederlandse Republiek betrokken in de strijd tussen Engeland en haar Amerikaanse koloniën en de niet aflatende vijandschap tussen Engeland en Frankrijk. Het grootste deel van de 18e eeuw is het de Republiek der Verenigde Nederlanden gelukt om buiten grootschalige conflicten te blijven. Maar wanneer Nederlandse kooplieden tijdens de Amerikaanse vrijheidsstrijd handel blijven drijven met Frankrijk en de opstandige koloniën, verklaart Engeland de Republiek de oorlog. De Nederlandse Gouden Eeuw is voorbij en de Nederlandse marine is numeriek in de minderheid, en weet ondanks de overwinning in de Slag bij de Doggersbank de zeeroutes niet open te houden. De economische schade voor Nederland is zeer groot. De oorlog wordt beëindigd met de vrede van Parijs in 1784. Na de onvoordelige vrede is door het einde van de alliantie met Engeland de Republiek kwetsbaar tegenover Frankrijk. Binnen tien jaar zou de Republiek daaraan ten gronde gaan.

1951: kernenergie doet 4 lampen branden

In Idaho doet de Experimental Breeder Reactor 1 (EBR-1) als eerste vier lampen branden met behulp van kernenergie. Korte tijd later is de reactor in staat om het hele gebouw van stroom te voorzien. In 1964 wordt de reactor ontmanteld. Het is de eerste kerncentrale die succesvol energie kan opwekken.

1987: scheepsramp met de Doña Paz

Een passagiersschip krijgt een aanvaring met een olietanker bij Manilla. De veerboot Doña Paz is ernstig overladen en vervoert op het moment van de aanvaring meer dan twee keer het toegestane aantal passagiers. Bijna alle passagiers komen om het leven. Om 22.00 uur zitten de meeste officieren te drinken of televisie te kijken. Zo kan het gebeuren dat een leerlingofficier het schip door de drukke Tablas zeestraat moet sturen. Uit diezelfde zeestraat komt juist de 629 ton wegende olietanker Victor. Om onbekende redenen komen de twee schepen met elkaar in aanvaring. Hoewel hulptroepen snel ter plaatse zijn, worden maar weinig slachtoffers gered. De daaropvolgende week spoelen verbrande en verdronken lichamen aan op de kust van Manilla. Het precieze aantal passagiers van de Doña Paz is niet bekend. De beste schatting vermoedt dat er 4386 passagiers omgekomen zijn. Dit maakt het tot een van de grootste rampen in de maritieme geschiedenis.

1966: de geboortedag van Ed de Goeij

Ed de Goeij (Gouda, 1966) is een voormalig Nederlands doelman. Zijn bijnaam luidt Ed Konijn. De Goeij begint zijn profcarrière bij Sparta waar hij zes seizoenen speelt om vervolgens voor 500.000 gulden naar Feyenoord te gaan. In de zeven seizoenen bij Feyenoord groeit hij uit tot een zeer belangrijke speler. Tijdens de 235 wedstrijden die hij voor Feyenoord speelt, wint hij vier maal de KNVB beker, één maal de Johan Cruijff-schaal en wordt hij met zijn teamgenoten in 1993 landskampioen in de Eredivisie. In zijn Feyenoord-periode speelt Ed de Goeij ook voor het Nederlands voetbalelftal. Hij komt 31 keer uit voor Oranje in een periode waarin hij concurrentie heeft van onder andere Hans van Breukelen, Stanley Menzo en Edwin van der Sar. De Goeij zit bij de selectie van Oranje tijdens het WK 1994 en het WK 1998. Tijdens dat eerste WK dat wordt gehouden in de Verenigde Staten is hij eerste keus van bondscoach Dick Advocaat en speelt hij alle wedstrijden mee. Nederland verliest uiteindelijk van Brazilië met 3-2, nadat het teruggekomen is van een 2-0 achterstand. Na die gelijkmaker heeft Nederland het heft in handen, maar zorgt Branco vanuit een vrije trap voor de beslissing. De Goeij ontvangt aan het eind van de wedstrijd veel kritiek, omdat volgens velen het schot van Branco houdbaar zou zijn geweest. Ed de Goeij speelt totaal 31 interlands. Hij stopt met keepen in 2006 en wordt keeperstrainer van eerst Queens Park Rangers en daarna van RKC Waalwijk. In juli 2014 stopt hij bij die club. Vanaf 2015 is De Goeij keeperstrainer bij de jeugd van ADO Den Haag. In 2016 richt hij een keepersschool op.

1955: de geboortedag van Pierre Bokma

Pierre Bokma (Parijs, 1955) gaat na zijn militaire dienst in 1978 naar de toneelacademie in Maastricht. Hij loopt stage bij het Werkteater in de produktie De regels van het huis en haalt zijn diploma in 1982. Tot halverwege 1985 werkt hij als freelance acteur bij Globe, Regiotheater, F Act, Baal en het Publiekstheater, waar hij vanaf 1985 in vaste dienst is. Wanneer het Publiekstheater in 1987 fuseert met Toneelgroep Centrum, gaat Bokma mee naar het nieuwe gezelschap: Toneelgroep Amsterdam. De waardering voor zijn inmiddels omvangrijke oeuvre is bijzonder groot. Zo wordt Bokma in 1989 genomineerd voor de Louis d’Or voor de vertolking van Hitler in Mein Kampf van George Tabori. In het najaar van 1993 krijgt hij het Gouden Hart van de stad Rotterdam voor zijn rol van Jago in Othello. In september 1994 ontvangt hij de Louis d’Or voor zijn vertolking van Richard III in het gelijknamige stuk van Shakespeare en zijn rol van Professor Boeranovski in Reïncarnatie van Grigorin Gorin.

1946: de geboortedag van Uri Geller

Uri Geller (Tel Aviv, Israël, 1946) is een televisiepersoonlijkheid en zelfbenoemde ‘paranormalist’. In de jaren ’80 van de 20e eeuw verwerft hij wereldfaam met zijn optredens, waar hij zijn ‘bijzondere krachten’ tentoon spreidt. Zo kan Geller via ’telepathie’ tekeningen die door een andere persoon zijn gemaakt, ‘lezen’ en natekenen. Hij kan zonder fysieke kracht metalen lepels ombuigen en in enkele seconden radijszaad uit laten groeien tot plantjes van enkele centimeters. Vanaf begin jaren zeventig treedt hij op. In Duitsland stopt hij in aanwezigheid van journalisten een kabelbaan, en doet hetzelfde met een lift. Op uitnodiging van een aantal vooraanstaande Amerikaanse wetenschappers gaat Geller naar de Verenigde Staten. Hij wordt in een laboratoriumomgeving onderworpen aan een aantal tests, waarvan de resultaten worden gepubliceerd in het boek The Geller Papers in 1975. Door aanhoudende berichten over fraude en goocheltrucs wordt Geller steeds minder gevraagd om op te treden en in de jaren ’90 is hij voor het grote publiek uit beeld verdwenen. Vanaf 2008 tot en met 2009 is Uri te zien in De nieuwe Uri Geller op SBS6.